sobota, grudzień 07, 2024

Spis treści

W gminie Przyszowej istniał jeden dwór i cztery dworki.

Dwór w Przyszowej dolnej obejmował także grunta, znajdujące się w Przyszowej górnej stanowił własność Fau­styna Józefa Ignacego tr. im. Żuk-Skarszewskiego, zmarłego w r. 1904, byłego notarjusza krakowskiego i długoletniego posła do rady państwa i Sejmu, w całej Sądecczyźnie bar­dzo poważanego patryjoty—obywatela.

Ojcem Faustyna Żuk-Skarszewskiego, ożenionego z An­ną z Duninów Wąsowiczówną, był Michał Żuk-Skarszewski, właściciel dworu w Przyszowej.

Michał Żuk Skarszewski, syn Onulrego, ożenił się z An­toniną Wyszkowską i miał następujące dzieci: pp. Marcelego, który poślubił Józefę Kirchnerównę z Nowego Sącza i prze­niósł się do jej majątku w Gródku (Marcelowie Żuk-Skarszewscy mieli dwie córki: p. Helenę zamężną Młodecką i p. Zofję zamężną Kłobukowską; Marceli miał brata stryjecznego p. Franciszka Żuk-Skarszewskiego w Rojówce); Faustyna Józefa Ignacego tr. im. Żuk-Skarszewskiego, który miał dwu synów: pp. Tadeusza i Adama; Prota, który w stanie bez-żennym umarł w r. 1882; jako były właściciel idealnej po­łowy Przyszowej (dekret z dziedzictwa z dnia 17-11 1842 L. 330, wydany po Michale Żuk-Skarszewskim) założył przy istniejącym od dawna młynie i traczu kościarnię, jedną z pierwszych w kraju; cała okolica miała niepoślednią ko­rzyść z niej; Leonarda, zmarłego w stanie wolnym; Wła­dysława, który pojął za żonę p. Henrykę Stobnicką i do jej majątku w Łyczany się sprowadził; miał syna Zyg­munta Jana, dwojga imion; Jadwigę, która w stanie wol­nym zmarła; Marję, zmarłą w r. 1884 w stanie również wolnym i Ludwinę, z którą ożenił się p. Wyszkowski.

Pan Adam Żuk-Skarszewski poślubił p. Zofję Kozłowską z Królestwa Polskiego, a gdy umarła, ożenił się powtórnie z p. Aleksandrą Bzowską, córką Bogusława Bzowskiego z Drogini koło Myślenic. Z pierwszego małżeństwa było dwu sy­nów: Stefan i Jerzy; z drugiego zaś małżeństwa są następu­jące dzieci: pp. Anna, którą p.Stanisław Wiliński pojął za żonę; Aleksander i Eugenjusz. Pan Adam Żuk-Skarszewski jest obecnie po spłaceniu swego brata Tadeusza wyłącznym właś­cicielem dóbr Przyszowej. (Dekret dziedzictwa z dnia 2-IX 1905 A. 21/4—11/13 wydany po Faustynie Józefie Ignacym trojga imion Żuk-Skarszewskim) l. w. h. 58.

Pierwszy dworek zwany „na Berdychowie” false „nową Janiną” położony w górnej Przyszowej, stanowił włas­ność Cecylji z Wielogłowskich Racięskiej, żony Juljana. Tu zauważam, że ten dworek ś. p. Wincenty Dunikowski darował dnia 1-V 1822 ś. p. Józefowi i Ewie z Dunikowskich mał­żonkom Wielogłowskim, po których ś. p. Cecylja zamężna Racięska go odziedziczyła. Kontraktem kupna z dnia 5-VI 1882 nabyli Tytus i Jadwiga małżonkowie Czyżowscy ten dworek od ś. p. Cecylji Racięskiej. — l. w. h. 60.

Juljanowie Racięscy mieli następujące dzieci: pp. Włady­sława, Emila, Karola, Marję zamężną Olszewską i Jadwigę, którą zaślubił Tytus Czyżowski, były se­kretarz rady powiatowej w Limanowej; ich dzieci są: pp. He­lena, Tytus, Zygmunt i ś. p. Tadeusz Czyżowscy.

Posiadłość ta jest sparcelowana, wszystkie budynki ro­zebrane, a ozdobne drzewa wycięte.

Rodzina Racięskich pochodzi ze wschodniej Galicji. Hipolit Racięski, brat Fortunata, ożenił się z Petronelą Głę­bocką, córką Sebastjana Głębockiego, ożenionego z Bossowską (siostrą Feliksa i Franciszka Głębockich) z Mogilna i w posagu dostał Rąbkową (powiat Grybowski); stryjem Petroneli Głę­bockiej był Stanisław Głębocki. Hipolit Głębocki (Prome­teusz) miał 20 dzieci (z jedną żoną) między temi: Juljana; Wincentego, ożenionego z wdową Klarą z Głębockich Ga­domską; Feliksa, który pojął za żonę Aleksandrę Reklewską z Krużlowej; Adama, ożenionego z Tetmajerówną z Łopuszny. Z tylu dzieci Hipolita Racięskiego ani jedno nie żyje.

Juljan Racięski miał bratanka p. Bolesława Racięskiego, syna Wincentego Racięskiego z Mogilna.

b) drugi dworek zwany »Rusinówką« stanowił własność Franciszka Mieczkowskiego, a następnie jego córki p. Marji z Mieczkowskich Gładyszewskiej, syna Karola Mieczkow­skiego i zięcia p. Emila Gładyszewskiego, który był Rusinem i z tego też powodu dworek ten, położony w górnej Przyszowej, otrzymał nazwę „Rusinówki” l. w. h. 56.— Ten folwark jest sparcelowany.

c) trzeci dworek zwany „Podowszczyzną”, znajdujący się w górnej Przyszowej, stanowił własność Jana Kantego Michała trojga imion Podowskiego l. w. h. 57. —

Dawnymi czasy należała do tej Podowszczyzny także »hortulania« zwana »Pitagorską«; później była własnością Stanisława Podowskiego, po którym odziedziczyli ją Józef i Antoni Podowscy i małoletnie, Gabryela i Aleksandra Skałkowskie 1. w. h. 55. — I ta posiadłość uległa parcelacji.

d) czwarty dworek najmniejszy, zwany „na Ogrojcu”, położony w górnej Przyszowej, stanowił własność Władysła­wa Kałuskiego, starego kawalera, uchodzącego za dziwaka, ale dobrego gospodarza; kupił go od Dydyńskiego. Po śmierci Władysława Kałuskiego odziedziczyli tę posiadłość jego bra­tankowie pp. Władysław i Franciszek Kałuscy i sparcelowali ją.

Dworki wymienione pod b) c) d) i e) znajdują się w posiadaniu włościan i żydów.