Położenie:
Wieś położona jest w dolinie rzeki Stradomki u wschodnich podnóży Ciecienia.
Historia:
Najdawniejsze dzieje Szczyrzyca związane były z grodziskiem na wierzchołku góry Grodzisko (619 m). W okresie kultury łużyckiej na szczycie góry stał gród obronny, który w późniejszym czasie został przejęty przez Słowian. Za pierwszych Piastów gród ów
stanowił jeden z najważniejszych punktów obronnych południowej granicy kraju. Gród na Grodzisku zniszczyli Tatarzy prawdopodobnie w roku 1287. Dalsze dzieje Szczyrzyca związane są z opactwem Cystersów, którzy przenieśli się w to miejsce z Ludźmierza na Podhalu w roku 1234. Zakonnicy zbudowali w tym miejscu klasztor oraz kościół. Specjalny przywilej dla klasztoru nadał Bolesław Wstydliwy w roku 1252. W tym okresie do Szczyrzyca należały wsie Krzyszkowice, Głogoczów, Mogilany oraz Kurdwanów (dzisiaj dzielnica Krakowa). W 1308 roku Władysław Łokietek wydał pozwolenie Cystersom na zakładanie w lasach klasztornych wsi na prawie niemieckim. W XIV wieku Szczyrzyc był siedzibą powiatu sądowego, a za czasów Kazimierza Wielkiego dobra klasztoru obejmowały 33 wsie i miasto Nowy Targ. Na przełomie XVI i XVII wieku powiat w Szczyrzycu obejmował już 76 parafii, łącznie z częścią obecnego Krakowa - Tyńcem, Wieliczką, Bochnią, Wiśniczem, Dobczycami, Myślenicami, Jordanowem Lanckoroną i Tymbarkiem. W 1765 roku wielki pożar niszczy część opactwa. Po rozbiorach ziemie należące do zakonników przejmują władze austriackie i zmuszają mnichów do przeniesienia swojego duszpasterstwa po części do Jodłownika i Góry św. Jana. W 1918 roku papież Benedykt XV przywrócił klasztorowi dawna rangę. Tuż przed II wojną światową arcybiskup Adam Sapiecha ukoronował słynący łaskami Obraz Matki Boskiej Szczyrzyckiej, pochodzący jeszcze z pierwszego gotyckiego kościoła. Od XVIII wieku istniała przy klasztorze mała szkółka, która otrzymała w roku 1808 uprawnienia szkoły czteroklasowej. Szkoła ta szybko się rozwineła i zyskała miano Akademii Szczyrzyckiej. W latach 1885-1888 uczęszczał tutaj Władysław Orkan - poeta, piewca Gorców. W czasie II wojny światowej Opactwo Cystersów było dużym ośrodkiem tajnego nauczania i dawało schronienie osobom ściganym przez Hitlerowców. Po wojnie klasztor uhonorowano Krzyżem Virtuti Militari. Obecnie w Opactwie znajduje się oddział Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie.
Warte zobaczenia:
Główna atrakcją Szczyrzyca jest zespół opactwa z murowanym kościołem z 1620 roku, przebudowanym w XVIII i XIX wieku oraz zabudowaniami przyklasztornymi. Do kościoła przylega klasztor - zespół budynków z XVII wieku tworzących kwadrat z wirydarzem wewnątrz. W 1831 roku od strony wschodniej dobudowano skrzydło oraz drewnianą dzwonnicę z cebulastym hełmem. Najcenniejszymi zabytkami klasztoru są: krucyfiks z XV wieku, kamienna kropielnica z XVI wieku, obrazy świętych z XVII - XIX wieku. W skład zespołu wchodzi także murowany dom Opata z XVI wieku ozdobiony kamiennym portalem z herbem Korczak. Wewnątrz mieści się muzeum, w którego zbiorach znajdują się cenne eksponaty: gotycki obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1460 roku, obraz Madonny Bizantyjskiej z XVI wieku, obraz Ukrzyżowanie Chrystusa na desce na złotym tle z początku XVI wieku. Zgromadzono tu także zbiory broni palnej i siecznej, orientalia, zestaw rękopisów, i starodruków, naczyń i szat liturgicznych, staropolskie zegary i eksponaty sztuki ludowej tego regionu.
Będąc w Szczyrzycu należy koniecznie zobaczyć potężną ławicę piaskowca ciężkowickiego nazywaną "Diabli Kamień". Leży ona na pograniczu ze wsią Pogorzany i ma rozmiary 55 m. długości, 12 m. szerokości i 17-20 m. wysokości.